PENDIK YEŞILKÖY OTORAY YÜZER VIYADÜK - ‘TRANSMAR’

‘TRANSMAR’
‘Istanbul’a Çevredostu Köprü:
Kuzeyden Boğaz’dan mı, Güneyden Denizden mi..?’

Prof. Dr. Ahmet Vefik Alp

Mimar Kentbilimci,
Uluslararası Mimarlık Akademisi Bölge Başkanı
Başbakan Başdanışmanı (99-02)

Başbakan’ımız yakında Boğaziçi’ne 3. Köprü Projesini açıklayacak : Bende alternatif çevredostu projem TRANSMAR’ı geliştirdim. Tartışma zamanı geldi. Karar Istanbul’un kaderini çizecek.

Istanbul’un çevresel ve transit trafiğini kent dışına taşıyacak ve aynı zamanda kent içi ulaşıma destek olacak bir periferik sürat geçişi yapılmasında Sn. Başbakan’la aynı fikirdeyim. Ancak geçiş Boğaziçi’nin kuzeyinden değil güneyden Marmara Denizi üzerinden yapılmalıdır. Son yeşil ve suyumuzu barındıran kuzeye otoyol ve köprü orta ve uzun vadede Istanbul’un ekolojik dengelerine ciddi zararlar verebilir. TRANSMAR ‘Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer-Viadük’ projemi 1999 yılında Istanbul başkan adayı iken açıklamıştım. O tarihten bu yana, 10 yıldır bana ilaveten Türk ve yabancı uzmanlar çalıştı, Proje geliştirildi. ITU den ve uluslararası bilim platformundan onay aldı.

ITU den 12 Hocalık Bilim Ekibi….

ITU ‘Naval Architecture & Ocean Engineering’ bölümünden Türk Lloyd eski başkanlarından Prof. Dr. Yücel Odabaşı yönetiminde Prof. Dr. Serdar Beji, Doç. Dr. Kadir Sarıöz, Doç. Dr. Muhittin Söylemez, Doç. Dr. Ahmet Ergin, Y. Doç. Dr. Yalçın Ünsan, Y. Doç. Dr. Ertekin Bayraktarkatal, Dr. Mustafa Insel, Dr. Emin Korkut, Dr. Oğuz Yılmaz, Dr. Serhan Gökçay ve Araş. Gör. Ebru Narlı Hocalarımızdan oluşan bilim heyeti 2000-2002 yılları arası TRANSMAR’ ın mühendisliğini çalıştı, ön tetkik ve hesaplarını yaptı, simülasyon modelini inşa etti, ITU Ata Nutku Model Deney Havuzunda 50 yıllık perspektifte en şiddetli lodos ortamında test etti, raporlarını hazırladı, teknik vize verdi.

Istanbul’u Kuzeye doğru büyütmek Kenti çölleşme trendine sokabilir.
Istanbul’un son akçiğerleri Boğaz’ın iki kuzey yakası Koruma Kurullarınca Sit Bölgesi ilan edilmişti. Ancak kaçak yapılaşmayı durdurmak mümkün olmadı. Depremlerden sonra daha güvenli olduğu söylenen Kuzey’e kaçış yaşandı. Ancak büyük tahribatı FSM ve TEM otoyolu yaptı.

İşin başında TEM den Boğaz kenarlarında çıkış gösterilmedi. Bir süre sonra Anadolu yakasına Beykoz ve Anadoluhisarı, Avrupa yakasına Etiler ve Baltalimanı çıkışları monte edildi. E-5 (D-100) ün kuzeyinden transit sürat yolu olarak planlanan TEM (Trans European Motorway) ve FSM köprüsü kısa sürede bir kent içi caddeye dönüştü. E-5 ile TEM arasında kalan 2,500 hektar (250,000,000m2) yeşil alan birkaç örnek dışında acube ve kaçak yapılarla doldu. Kuzeyden 3. Boğaz Köprüsü bu kötü senaryonun tekrarı olabilir. Diğer bir deyişle, biz bu filmi gördük.!

Meslek Odaları ve uzmanlar Boğaziçi’nin kuzeyinden geçecek yeni bir otoyolun yeşile, oksijen ve su kaynaklarına, ciddi biçimde zarar vereceğine. Şile, Beykoz, Ömerli, Belgrad, Çatalca, Kemerburgaz ormanlarına tehdit oluşturacağına işaret ediyorlar. 5,000 hektara kadar (500.000.000m2) ormanlık alanın tahrip olacağını belirtiyorlar. İstanbul’un içme suyu rezervuarlarından Terkos gölüne deniz suyunun karışabileceğini ifade ediyorlar.

Ben ‘istemezük’ demiyorum. Alternatif Proje sunuyorum...
Transit Geçiş Boğaziçi’nin kuzeyinden değil, güneyden Marmara Denizi’nden olmalı.

Istanbul’un içine girmesi gerekmeyen transit ve çevresel trafiğin kent dışına alınmasından ve ve kentiçi ulaşıma destek verecek bir raylı sistemi de içeren bir sürat geçişinin yapılmasından yanayım. TEM ve FSM ile başarılamayan bu projenin bu kez doğru güzergahtan geçirilmesini istiyorum. Bu Istanbul’un son şansı. Bu nedenle 50 km si denizde toplam 80 km lik TRANSMAR ‘Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük’ projesini tasarladım. Bu geçiş hem Raylı Mekik’i, hem transit trafiği, hem de çevresel trafiği taşıyor. Diğer bir deyişle Pendik’ten Avcılar’a gidecekseniz Kent içine girmeden yarım saatte deniz üzerinden gidebileceksiniz. TRANSMAR çok amaçlı bir Proje.

‘’TRANSMAR’ Çevredostu bir Projedir, Istanbul’u Seven Bu Projeyi Destekler.!’
TEMA Vakfı Kurucusu Hayrettin Karaca: ‘Bu Projeye sarılalım, çünkü toprağa dokunmuyor….’

.Transit ağır vasıta geçişi ve çevresel trafiği Kent dışına alıyor,
.Kent içi ulaşıma destek oluyor,
.Imar rantına imkan vermiyor, arsa spekülasyonunu tetiklemiyor,
.Çarpık yapılaşma ve gecekonduya meydan vermiyor,
.Kamulaştırmaya neden olmuyor,
.Boğaziçi’nin tarihi ve doğal dokusuna dokunmuyor,
.Su havzalarını tehdit etmiyor, yeşile ormana zarar vermiyor,
.Kentte ses ve hava kirliliğine neden olmuyor,
.Atatürk ve Sabiha Gökçen havalimanlarını bağlıyor,
.Daha ekonomik, daha hızlı yapılabiliyor
.Olimpiyat Stadı ve Formula-1 i rahatlatıyor,
.Adalar’dan acil boşaltma sağlıyor.
.Depremden etkilenmiyor,
.Sualtı yaşamına doping yapıyor….

TRANSMAR ‘Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer-Viadük’ Projem Sn. Başbakan’ın Kuzey Otoyolu ve Boğaziçi 3. Köprüsü için harcanacak kamulaştırma parasıyla yapılabilir.

TRANSMAR Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük Avrupa yakasında Olimpiyat Köy’den başlıyor, TEM le buluşuyor, yapılaşmış bölgeyi tünelle geçerek Mimar Dr. Ken Yeang’ın tasarladığı Avcılar Ekolojik Park’ın yanından geçiyor, Marmaray Metrosu ile bağlanıyor, Atatürk Havalimanının altından geçerek denize çıkıyor. Yüzer ayaklar üzerinde 25 m yüksekten gidiyor. Boğaz açığında 65 m ye yükseliyor. Burada 1 er km lik 2 açıklıklı büyük köprüyü taşıyan 3 sabit ayak var. TRANSMAR Kınalıada’nın arkasında karaya basıyor ve burada servis ve kurtarma istasyonları yeralıyor. Acil durumlarda Adalardan boşaltma sağlanabiliyor. Tekrar 25 m yüksekten yüzer viadük olarak giderek Kartal-Pendik arası eski çimento fabrikası bölgesinden karaya giriyor, Mimar Zaha Hadid tarafından tasarlanan Kartal gökdelenler bölgesi ile buluşuyor, Marmaray ile tekrar kesisiyor, yapılaşmış bölgenin altından tünelle geçerek Sabiha Gökçen Havalimanı’na varıyor ve buradan TEM ile tekrar buluşarak Formula-1 alanına uzanıyor. Yüzer Viadük üzerinden günde yaklaşık 100.000 araç Istanbul’u ‘bypass’ ediyor. Pilotsuz ve çevredostu manyetik motorlu ‘Raylı Mekik’ ile iki havalimanı arası 15 dakika sürüyor. Geçiş ücretini ortalama 10 YTL düşünüyorum. Proje 3 yılda yaklaşık 5 milyar US Dolar’a mal oluyor, 15-20 yılda kendini ödüyor. Benzer projelerde geri dönüş 30-40 yıl hesaplanıyor.

Yüzer Viadük’e yapısal olarak baktığımızda AHL den itibaren denizin sığ bölgesinde 9 km deniz zeminine basan ayaklar üstünde denizden 25 yüksekten gidiyor. Sonra 6 km uzunluğunda yüzer sistem var. Bunu büyük gemilerin geçişi için 65 metre irtifaya yükselen 1er km lik 2 açıklıklı sabit ayaklı Büyük Köprü izliyor. Büyük Köprü’nün uzunluğu 3 km tutuyor. Takiben tekrar 12 km yüzer sistem var. Kınalıada nın arkasında zemine basıyor. Tekrar 14 km yüzer-viadük ile devam ediyor. Kartal-Pendik arası karaya girerken tekrar 6 km sabit ayaklar üzerinde gidiyor. Böylece yüzer segmanlar 6km, 12 km ve 14 km lik 3 parçadan oluşuyor. Toplam proje uzunluğu 80, denizaşırı uzunluk 30+20 km = 50 km hesaplanıyor. TRANSMAR da gidiş 3, geliş 3 toplam 6 yol şeridi olacak, araçlar maximum 100 km/h, raylı sistem 200 km/h hızla seyredebilecekler.

Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viadük müstakbel Izmit Körfez köprüsü ve Çanakkale Köprüsü ile ‘Büyük Marmara Çemberi’ni oluşturuyor’. Bu 3 proje ile yalnız Istanbul’un değil tüm bölgenin ulaşım sorunu rahatlıyor.

Karaya ayak basmadan AHL den SGHL ye 15 dakikada transfer yapabiliyorsunuz…

Ancak bu projeyi anlayamayanlar, ‘deniz üzerinden 50 km geçiş olurmu.?’ diyenler bir gün ecnebiye gidip benzer deniz geçişlerini görünce ‘vay anasını’ diyorlar. ABD Norfolk ta 25 km lik Chesapeake, Danimarka-Isveç arası 17 km lık Oresund, S. Arabistan-Bahreyn arası 25 km lik King Fahd Causeway, Çin de 36 km lik Hangzhou ve 33 km lik Donghai, Kanada’yı Prince Edward adasına bağlayan 13 km lik Confederation Bridge, Tokyo Körfezi’nde 17 km lık Aqualine, Lizbon da 17 km lik Vasco De Gama, Malezya da 14 km lik Penang, Rio de Janeiro da 14 km lik Silva, Kore de 12 km lik Incheon Bridge, ve proje aşamasında olan Kızıldeniz Mendab Boğazında 29 km lik Yemen-Cibuti geçişi ile Danimarka-Almanya’yı bağlayacak olan 20 km lik Fehrman ve Katar-Bahrain arası 40 km lik su geçişleri bunlardan bazılarıdır. Bunlar zemine oturan geçişlerdir. Yüzer sistem su geçişleri ise ekonomik ve pratik olduklarından, depremden etkilenmediklerinden giderek önem kazanmaktadırlar. Off-shore petrol platformlarının teknolojisi kullanılan yüzer köprüler Japonya, İskandinavya ve ABD de hizmet veriyor. Temelleri yok, suyun kaldırma gücüyle ayakta duruyorlar. Haliç Köprüleri de yüzer sistemlerdir.

Off-shore petrol platformlarının teknolojisini kullanan TRANSMAR Yüzer-Viadük bilim literatürü’ne girdi…Boğaziçi açığındaki 3 sabit ayaklı 65 m yüksekliğindeki Büyük Köprü ise komşu Yunanistan’ın Korent Körfezine inşa ettiği Rion-Antirion Köprüsüyle aynı teknolojide düşünüldü.

‘Komşu Yunan Yaptı, Biz Niçin Yapamayalım…?

TRANSMAR ‘Pendik-Yeşilköy Otoray Yüzer Viyadük’ projem 2001 yılında Norveç’in o tarihte Avrupa Kültür Başkenti olan Bergen Şehrinde gerçekleşen Dünya Boğaz Geçişleri Kongresinde Başyapıt seçildi. Bilim literatürüne girdi. Kitaplarda yer aldı. Projemi tanıtmak için Bergen’e davet edildim, sunuştan sonra ayakta alkışlandım, çok gururlandım.
TRANSMAR’a 10 senemi verdim, umarım seçmen bu projeyi kavrayabilecektir.

Epilog:

İstanbul’u toparlamak için Başkan’ın 3 önemli yeteneğe birden sahip olması lazım:
Vizyon, Cesaret, biraz da çılgınlık. Bizimkilerde genelde biri eksik oluyor. Bende üçüde olduğuna düşünüyorum. Ancak benimde bir eksiğim var: Seçilemiyorum.

İstanbul’un sorunlarını çözebileceğime inanıyorum. Bu nedenle 1994, 1999, 2004 ve 2009 da tekrar tekrar Başkanlığa Israrla Aday oldum. Çünkü kendime güveniyorum.




 « Gerı